از شروع تهاجم روسیه به اوکراین، سوالی که مدام تکرار می‌شود این است: آیا کرملین به جنگ هسته‌ای روی می‌آورد؟ جو بایدن این رخداد را بعید نمی‌داند.
رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا این هفته گفت:«نگرانم که پوتین از سلاح هسته‌ای تاکتیکی [راهبردی] استفاده کند.» او معتقد است این خطر «واقعی» است.
خبرگزاری بی‌بی‌سی در تحلیلی اشاره کرده است که اگر جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، نشریه روسی پروفایل را خوانده باشد دلیل این نگرانی‌اش را می‌فهمیم.
این نشریه هفته گذشته مقاله‌ای از سرگئی کاراگانف، کارشناس برجسته سیاست خارجی و دفاعی روسیه، منتشر کرد. او رئیس افتخاری شورای سیاست خارجی و دفاعی است و درمجموع با صاحبان قدرت در روسیه روابط گسترده‌ای دارد.
استدلال او این است؛ روسیه برای «در هم شکستن اراده غرب با کاهش آستانه استفاده از سلاح هسته‌ای، باید بار دیگر بازدارندگی هسته‌ای را به دلیلی قانع‌کننده تبدیل کند.»
«دشمن باید بداند که ما آماده‌ایم تا برای جلوگیری از لغزش به سمت جنگ گرماهسته‌ای جهانی، به تلافی تمام اقدام‌های تهاجمی فعلی و گذشته‌اش، حمله‌ای پیشگیرانه انجام بدهیم.»
«اما اگر آن‌ها عقب‌نشینی نکنند چه؟ در این صورت، مجبور می‌شویم به چندین هدف در چند کشور حمله کنیم تا آن‌ها که عقلشان را از دست داده‌اند سر عقل بیایند.»
خبرگزاری بی‌بی‌سی اذعان می‌کند که ما از سال گذشته به این قدرت‌نمایی هسته‌ای مسکو عادت کرده‌ایم.
پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، نیز تایید کرده است که روسیه پیش‌تر نخستین دسته از سلاح‌های هسته‌ای راهبردی را در بلاروس مستقر کرده است، اقدامی که به گفته او، برای یادآوری به کسانی طراحی شده است که به «تحمیل شکست راهبردی به ما فکر می‌کنند.»
اما بحث مزیت‌های حمله هسته‌ای پیشگیرانه به غرب کاملا جدید است.
واضح است که در روسیه همه با چنین ایده‌ای موافق نیستند.
روزنامه تجاری کومرسانت (Kommersant) در شماره امروز خود (۲۲ ژوئن) مقاله‌ای با این عنوان منتشر کرده: «جنگ هسته‌ای راه بدی برای حل مشکلات است».
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
نکته جالب این مقاله آن است که نشان می‌دهد بحث بر سر زمان یا امکان استفاده از سلاح هسته‌ای در جنگ اوکراین، به فضای عمومی کشیده شده است.
مقاله روزنامه کومرسانت که گروهی دیگر از کارشناسان سیاست خارجی و دفاعی مقیم مسکو نوشته‌اند، توضیح می‌دهد که چرا معتقدند سرگئی کارگانف اشتباه کرده است، آن هم چه اشتباه خطرناکی.
الکسی آرباتوف، کنستانتین بوگدانف و دیمیتری استفانوویچ، از مرکز امنیت بین‌المللی – بخشی از اتاق فکر آکادمی علوم روسیه- نوشته‌اند:«این فکر که استفاده از سلاح هسته‌ای جلوی تشدید تنش را می‌گیرد و مشکلات راهبردی را که ابزارهای نظامی متعارف در رفع آن ناکام مانده‌اند حل می‌کند، بسیار مشکوک به نظر می‌رسد و به احتمال زیاد اشتباه است.»
«در تاریخ معاصر، نمونه‌های زیادی از عملیات نظامی هست که به پیامدهایی پیش‌بینی‌نشده منجر شده است. اما در آن‌ها از سلاح هسته‌ای استفاده نشده بود. تهاجم هسته‌ای، درگیری را به سطحی کاملا پیش‌بینی‌ناپذیر می‌برد و خطرات رویارویی را چندین برابر افزایش می‌دهد.»
«ویرانه‌های رادیواکتیوی که بازی (رولت هسته‌ای) پوتین به بار می‌آورد، بیشترین لطمه را به آینده وارد می‌کند. طرفداران ایده‌های هیجان‌انگیز و قمارهای خطرناک بهتر است این را به یاد بسپارند.»
این موضوع سوال دیگری را که از زمان شروع جنگ روسیه در اوکراین مدام از خود پرسیده‌ایم دوباره مطرح می‌کند: «واقعا چه اتفاقی دارد می‌افتد؟»
این احتمال وجود دارد که پیشنهاد حمله پیشگیرانه کاراگانف به قدری تکان‌دهنده بوده است که دانشگاهیان روسی احساس کردند دیگر نمی‌توانند ساکت بمانند. در این صورت، نشان می‌دهد که هرچند رسانه‌های روسیه اکنون به‌شدت تحت کنترل دولت است، اما حتی در چنین محدودیتی هنوز در برخی پلتفرم‌ها فضایی برای بحث و گفت‌وگوی محدود درباره موضوعات خاص، به‌ویژه موضوعاتی مهم نظیر جنگ هسته‌ای، وجود دارد.
شاید هم کل این بحث برای جلب توجه غرب طراحی شده باشد تا پوتین را پلیس خوب و کاراگانف را پلیس بد جلوه دهد.
گذشته از این، خود رهبر کرملین خواستار حمله هسته‌ای پیشگیرانه به غرب نشده است. بنابراین – بحث این است - که بهتر است پیش از آنکه کاراگانف‌های تندرو به برتری برسند و دکمه هسته‌ای را فشار بدهند، بنشینید و با او صلح کنید.
یک نکته روشن است، با افزایش لفاظی‌های ضدغربی در روسیه، و ادامه ضدحمله ارتش اوکراین، مسئله هسته‌ای حل نمی‌شود.
